Mark Rutten, onzaliger nagedachtenis


Als politiek lichaam, staat het lijk nog boven de grond, in demissionaire staat. De ontbindingsgeur is onmiskenbaar en niet te harden. Langer wachten met terugkijken of verdere evaluatie alvorens een oordeel te vellen over de politicus Mark Rutte is daarom onwenselijk en onnodig.

Mark Rutte is de langst zittende premier die Nederland heeft gekend. De premier die het grootste deel van die lange zit als een blindeman en een dolleman bezig is geweest te slopen wat Nederland beleidsmatig, sociaal en moreel bijeen houdt. En hij ontpopte zich tenslotte als domme, kortzichtige politieke brandstichter, die Nederland definitief aan de fascisten uitleverde. Een CV kortom, dat alléén – maar dan ook overtuigend – kwalificeert voor de baan van Secretaris Generaal van de NAVO. Ik kom hier op terug.

Voor de onderbouwing van dit oordeel kan worden gegrepen naar een groot en welgemeend compliment dat Mark Rutte moet worden gemaakt (tegelijk wel een beetje kritische kanttekening aan het adres van de lieden die mét hem zaten en tegenover hem, in regering en 2e Kamer en over het Volk van Nederland (dat Rutte op 22 november j.l. zowaar aan het ‘spreken’ heeft gekregen na jaren zwijgen)).
Rutte is een illusionist. In zoverre misschien ook een populist, in speciaal verpakking. Maar bovenal een illusionist. Niet de eerste illusionist die de Nederlandse politiek heeft gekend – afhankelijk zoals altijd van de definitie die men aanhoudt – maar wel veruit de knapste en de meest succesvolle. En daarin, als illusionist, zit hij in het kamp van bijv. Trump, Berlusconi en Boris Johnson, meer dan in dat van de ‘recht toe rechtaan populisten’ zoals Peron of Erdogan.

Mark Rutte is zeker niet precies zoals Trump, Johnson en/of Berlusconi. Dat heeft hij vast ook nooit nagestreefd. En het had zeker niet gewerkt, in Nederland. Met te witte valse tanden, geverfd achterover gekamd haar en voortdurend op TV te midden van half blote vrouwen, of voortdurend op TV met oranje geverfd haar en hoofd en met lijzige, onmetelijk stompzinnige praat, of voortdurend op TV met een verwarde haardos en bekakte praatjes. Daarmee krijg je de Nederlander niet in de ban. In de ban van een illusie, bedoel ik.
Maar dat lukt wel met een goed zittend pak, keurig gekamde kuif, opgewekt karakter en grote verbale vaardigheid gekoppeld aan lenigheid van geest in debatten. Zo blijkt.
Berlusconi overtuigde het Volk dat hij de boel in Rome eens flink zou uitmesten. Trump dat hij een succesvolle zakenman is en de rot in Washington zou aanpakken. Johnson dat de EU kut is en het VK er buiten beter boert. Allemaal illusies.
Mark Rutte stelt ze allemaal in de schaduw. Hij heeft het Nederlandse Volk doen geloven dat Nederland een ‘gaaf land’ is, terwijl hij dat land en de samenleving tijdens zijn record zit van jaar tot jaar, van regeerakkoord naar regeerakkoord, van begroting naar begroting, totaal kapot liberaliseerde, kapot verzakelijkte en kapot bezuinigde. En dat alles met een voortdurende, stralende glimlach om de mond. De voortdurende, stralende glimlach waarmee in ‘Death at the Bar’ * de doortrapte, corrupte barrister Luke Watchman zijn eigen (straf)cliënt Montague Thringle in de luren heeft gelegd.
De glimlach van het oplichtersgilde, genus waarvan de illusionist én de populist een species zijn.

Maar er is meer.

Niet vaak krijgt een regeringsleider de kans zijn – inmiddels gebleken – fouten uit het verleden te herstellen. Hoezeer ook een wangedrocht, Rutte IV had dát mede als missie: herstel van wat was fout gegaan. Maar Mark Rutte koos ervoor in de voetsporen te treden van Marinus van der Lubbe **: de fik erin en het land uitleveren aan de fascisten.
Mark Rutte. Illusionist. Met wat kwade wil straks opgevolgd door de andere grote vaderlandse illusionist: Geert Wilders. Zo helpt de ene politieke illusionist de andere in het zadel. Van een veel gevaarlijker fenotype en genotype, ook nog. Dat wel.

Het was slecht voor de VVD, dat hij zo lang was aangebleven, wist Mark Rutte in oktober j.l. nog in een ultieme daad van zelfreflectie en penitentie te melden, opgewekt en welbespraakt als altijd, en met goed gekamde haren. In Death at the Bar neemt cliënt Thringle wraak op de advocaat Watchman, die hem verneukte en had geofferd. Het verneukte en ten offer gebrachte Nederland zal die zoete genoegdoening moeten missen.
Daarom, als op één na beste oplossing, zou het zo fijn en goed zijn als Mark Rutte Secretaris Generaal van de NAVO werd. Weg. Uit het zicht.
Omdat de NAVO SG alleen zijn machtigste broodheren mag napraten en dienen, is gebrek aan visie en beoordelingsvermogen geen manco, maar juist een voor die baan essentiële competentie. En nemen we dan ook nog mee de vlotte babbel, het nette pak en het opgewekte karakter, dan is duidelijk dat Mark Rutte geknipt is voor de job van NAVO SG. Een beetje weer zoals destijds voor de baan van HR baas bij Unilever, geeft een boos duiveltje mij in te zeggen. En dat we wéér een lange zit tegemoet kunnen zien, dit keer zonder brokken of brandstichting ten koste van het vaderland.    


 

* Death at the Bar, Ngaio Marsh (1940)
** Voor wie de naam weinig zegt: zie ‘Eindelijk een ‘waardig graf’ voor Marinus van der Lubbe’ in (toevallig) NRC 10.01.2024 https://www.nrc.nl/nieuws/2024/01/10/waardig-graf-voor-van-der-lubbe-a4186644